Teach what you preach: Ontwerp van Wijze Lessen Online Deel 2

Zoals beschreven in de eerste van deze twee blogs is Wijze Lessen Online voor 90% een asynchroon online gebeuren. Dit zorgt natuurlijk (binnen bepaalde grenzen) voor de nodige flexibiliteit voor de deelnemers, aangezien zij een grote vrijheid hebben in waar en wanneer zij leren. Tevens is de cursus zo vormgegeven, dat deelnemers voor bepaalde inzichten en bouwstenen optioneel ‘de diepte in’ kunnen, als zij extra achtergronden willen verwerven of verdiepende opdrachten wensen uit te voeren.

Hier tegenover staat natuurlijk het risico op het ervaren van een letterlijke en spreekwoordelijke afstand ten opzichte van mededeelnemers, de begeleiders van ExCEL en de leerinhouden (de zogenaamde transactional distance). Om de betrokkenheid te bevorderen, wordt er ingezet op de nodige interactie tussen cursisten. Daarom wordt bijvoorbeeld geregeld gebruik gemaakt van discussiefora, vinden er op regelmatige tijdstippen plenaire synchrone Q&A’s plaats en wordt er in de mate van het praktisch mogelijke gewerkt met een critical friend (zie ook hier in de uitgebreide beschrijving, de leergangpartner). Daarnaast hanteren we eveneens het principe van peerfeedback, een feedbackvorm die niet alleen het leren van de ontvanger maar ook van de gever kan versterken. Peerfeedback zal ingezet worden bij de concrete toepassing van de verschillende bouwstenen in de klaspraktijk. Deze terugkoppeling zorgt niet alleen voor de nodige interactie tussen deelnemers, maar de toepassing en uitwisseling van ervaringen maakt de leerinhouden betekenisvol, wat eveneens bijdraagt aan een gevoel van betrokkenheid. Hiervoor zetten we onder andere de comparatieve beoordelingstool Comproved in. Deze toepassing laat niet alleen een betrouwbare beoordeling toe, maar biedt eveneens de mogelijkheid om bij ieder werkstuk aan elkaar feedback te geven.

Net zomin als de bouwstenen zelf aparte eilandjes zijn, staan de ontwerpprincipes waar je oog voor dient te hebben bij de ontwikkeling van een online leergang los van de bouwstenen. Achterhalen of iedere leerling (deelnemer) het begrepen heeft (Bouwsteen 6) blijft ook in een online leergang van belang, en is daar misschien zelfs een grotere uitdaging. Voldoende mogelijkheden bieden om dit begrip te monitoren (als begeleider én als deelnemer) en hierop in te spelen, is dan ook aangewezen. Door de online leergang zo te ontwerpen, bied je ook gelegenheden voor deelnemers om succes te ervaren, wat bijdraagt aan hun gevoel van zelfeffectiviteit (self-efficacy). Een gevoel van zelfeffectiviteit, ervaren iets succesvol geleerd te hebben, is één van de belangrijke voorwaarden voor het stimuleren van motivatie tijdens online leren.

Zonder daarmee volledig te zijn, verwijzen we ten slotte naar het belang van een duidelijke structuur en heldere verwachtingen. Belangrijk is dat deelnemers weten wat van hen verwacht wordt en dat de leeractiviteiten duidelijk afgestemd zijn op de vooropgestelde leerdoelen. Iedere bouwsteen wordt daarom voorafgegaan door een studiewijzer, waarin leerdoelen, context van de bouwsteen en vooropgestelde studiebelasting beschreven worden. Tevens zijn alle onderdelen volgens een zelfde structuur opgebouwd die herkenbaar is doorheen de volledige leergang (wat niet wil zeggen dat de leeractiviteiten daarom ook steeds dezelfde zijn: hierin wordt de nodige variatie ingebouwd). Hierdoor zorgen we ervoor, dat de structuur van de leergang zelf niet voor overbodige cognitieve belasting zorgt (Inzicht 1: Het werkgeheugen heeft een beperkte capaciteit).

Besluit

Wijze Lessen Online is dus niet louter een ‘digitale versie van het boek’. Alle inhouden komen weliswaar (in een geüpdatete versie) aan bod, waarbij voor een optimale verwerking de mogelijkheden van technologie benut worden. Om een duurzame professionalisering te bewerkstelligen wordt er eveneens veel aandacht besteed aan de transfer naar de klaspraktijk, waarbij deze ervaringen de basis vormen om in interactie en uitwisseling te gaan met deelnemers.
Wat we in deze blogpost ook wilden benadrukken is dat de online leergang de principes van het boek ‘ademt’ en daardoor een bron van onderbouwde en concrete inspiratie voor je verdere ontwikkeling als effectieve leraar kan betekenen.