Effectieve Leerstart in Antwerpse Scholen (ELIAS)

Dit project beoogt om zoveel mogelijk kleuters in de drie deelnemende pilootscholen met een hoog percentage kansarme kinderen versterkte kansen te geven op een succesvolle verdere schoolloopbaan. Dit doen we door te investeren in de professionele ontwikkeling van de drie schoolteams zodat ze een effectieve leerstart kunnen bieden aan de meest kwetsbare kinderen.  

Achtergrondkennis en de bijbehorende woordenschat spelen een belangrijke rol in lees- en leerprocessen. Niet alle kinderen vertrekken echter van hetzelfde startpunt op vlak van woordenschat, achtergrondkennis en algemene talige bagage bij aanvang van het kleuteronderwijs. Kennisverwerving is bovendien ook cumulatief: wie m.a.w. van thuis uit al (kennis- en taal)rijk start, wordt bovendien ook nog eens sneller rijk dan wie het kleuteronderwijs aanvat met minder achtergrond- en woordenschatkennis en inzicht in talige structuren. In combinatie met een effectieve didactiek, kan een kennisrijk curriculum op school de mogelijkheid bieden om die talige kennis- en kansenkloof zo vroeg mogelijk te verkleinen. Zo wordt een kennisrijk curriculum kansrijk voor álle kinderen, omdat de variatie in hun verdere ontwikkeling minder zal afhangen van de kwaliteit en kwantiteit aan talige en kennisrijke bagage die elk kind van thuis uit al meebracht naar de schoolpoort. 

Leraren zijn echter dé bepalende factor voor zo’n sterke leerstart voor alle kinderen. Daartoe versterken we in een eerste fase hun voorbereidende taal- en leesdidactiek (hoe optimaliseren we hoe we met de kleuters aan de slag gaan?) en werken vervolgens in leerteams aan hun evidence-informed curriculumdenken (hoe optimaliseren we wat we aanbieden in de kleuterklas?) 

We beogen om via dit project volgende concrete subdoelen te bereiken:  

• een kennisbasis rond effectieve voorbereidende taal- en leesdidactiek ontwikkelen bij de schoolteams (i.e. kleuterleraren, zorgcoördinatoren en directeurs) in de drie pilootscholen;  
• de concrete toepassing van die effectieve didactiek tot stand brengen in de kleuterklassen van de pilootscholen;   
• theoretische en toegepaste expertise rond curriculumdenken capteren en vertalen naar de specifieke grootstedelijke onderwijscontext van de drie pilootscholen;  
• een kennisbasis rond curriculumdenken ontwikkelen bij de schoolteams (i.e. kleuterleraren, zorgcoördinatoren en directeurs) in de drie pilootscholen;  
• de concrete toepassing van het curriculumdenken tot stand brengen m.b.v. de ontwikkeling en pilotering van een selectie kennisrijke ankerthema’s in de scholen binnen een doorgaande leerlijn van K1 tot K3; 
• inzage verschaffen in het evidence-informed werken aan didactiek en curriculumdenken in de kleuterschool om andere onderwijsprofessionals, -teams en scholen te inspireren binnen en buiten het eigen netwerk. 

Door nauwe samenwerking met Stad Antwerpen en Leerpunt kunnen nieuwe inzichten en praktijken worden gevalideerd en verfijnd. Dit omvat het gebruik van feedbackmechanismen, evaluaties en gezamenlijke onderzoeksinitiatieven om de effectiviteit van curriculumdenken in de specifieke grootstedelijke context van Antwerpen te optimaliseren en te versterken. De ontwikkelde kennis binnen het project zal ook verspreid worden via laagdrempelige artikelen, studiedagen en blogs.