Voorbereidend leesonderwijs
ELODIE, het gesubsidieerde project dat de Thomas More Hogeschool, Odisee Hogeschool en
Universiteit Gent samen uitwerkten, bleek een groot succes. Op vraag van scholen willen we
Elodie daarom opnieuw aanbieden, dit keer in de vorm van een professionaliseringtraject.
Wat is ELODIE?
Elodie staat voor Effectief LeesOnderwijs Doet Iedereen Excelleren. Het is een project dat specifiek inzet op kwaliteitsvol voorbereidend taal- en leesonderwijs in Vlaanderen. Het wil kleuters nog beter voorbereid aan de start van het formele leesonderwijs brengen.
Graag en goed kunnen lezen is namelijk om heel wat redenen belangrijk. Zo is een goede leesvaardigheid vandaag meer dan ooit noodzakelijk om volwaardig te kunnen meedraaien in onze samenleving. Om alle kinderen in Vlaanderen leesvaardig te maken en hen tot lezen te motiveren is kwaliteitsvol leesonderwijs in onze scholen cruciaal. We weten uit onderzoek dat kinderen heel verschillend aan de start van het formele leesonderwijs komen. De startpositie van kinderen hangt daarbij sterk af van de kansen die ze als kleuters al krijgen om kennis te maken
met lezen, klanken, letters, boeken, woorden en taal. Goed ‘voorbereidend leesonderwijs’ in de kleuterschool zorgt er voor dat alle kinderen voldoende kansen krijgen om optimaal voorbereid aan het eerste leerjaar te beginnen.
Het doel van ELODIE
Met ELODIE willen we kleuterleerkrachten en zorgteams versterken zodat zij alle kinderen optimale taal en leeskansen kunnen bieden, met specifieke aandacht voor de kinderen die de Nederlandse taal nog niet of onvoldoende machtig zijn. Daarbij vertrekken we van een brede visie op leesvaardigheid, waarin we de technische aspecten van voorbereidend lezen (bv. foneembewustzijn en letterkennis) in nauwe samenhang zien met andere onderdelen van taalverwerving (bv. woordenschat en taalbegrip).
Het professionaliseringstraject
Het professionaliseringstraject zal gespreid worden over twee schooljaren, en bestaat uit drie delen:
- Een praktijkgerichte online bijscholing van 30 studie-uren gericht op leerkrachten die de taalintegratietrajecten Nederlands (of andere vormen van taalondersteuning) op schoolverzorgen en op leerkrachten uit de derde kleuterklas en het eerste leerjaar. Drie inhoudelijke thema’s en hun samenhang komen aan bod in de vorm van drie modules:
• Module 1: Werken aan fonemisch bewustzijn en letterkennis
• Module 2: Taaldenkgesprekken en interactievaardigheden
• Module 3: Woordenschat verbreden en verdiepen
U kunt de modules al raadplegen via elodie.vlaanderen.
- Actieve deelname aan de lerende netwerken met negen bijeenkomsten waarin we de inhouden uit de online bijscholing verder verdiepen, maar ook opdrachten voorzien (die verbeterd worden) en praktijkgerichte ondersteuning bieden voor de concrete implementatie op school. Per module voorzien we drie bijeenkomsten op campus St-Andries (Antwerpen).
OPTIONEEL: Individuele begeleiding op de school door een pedagogisch begeleider. Dit luik staat los van het aanbod dat het Expertisecentrum Onderwijs en Leren (delen 1 en 2) kan bieden. Bij interesse kunt u eventueel afspraken maken met de eigen pedagogische
begeleidingsdienst. Het is cruciaal dat de begeleiders ook deelneemt aan delen 1 en 2, om de impact van het traject op de klasvloer te maximaliseren.
Minstens twee leerkrachten, waaronder alvast zeker de leerkracht(en) die belast is/zijn met de invulling en uitvoering van de taalintegratietrajecten, volgen de online bijscholing rond effectief voorbereidend leesonderwijs en nemen deel aan de negen bijeenkomsten van het lerend netwerk. Zij gaan ook actief en aantoonbaar met de aangeboden inhouden in hun eigen school aan de slag in concrete verbeteracties rond voorbereidend lezen. Via de opdrachten zorgen zij ook voor een olievlekverspreiding van de verworven inzichten in de eigen school.
De kostprijs van dit traject per school bedraagt €3 000,00 voor het hele pakket.
Met behulp van effectief leesonderwijs rond klankbewustzijn en letterkennis werd er in de derde én de tweede kleuterklas met groot succes klanken en letters aangeleerd aan álle kleuters.
Les van Genegen, 2024
