Programmagids
Wil je meer weten over de opleiding, kijk dan zeker naar de programmagids.
Postgraduaat Gedragscounseling | Modules
Academiejaar 2025 - 2026 (start cyclus)
In de eerste twee modules reiken we de deelnemers een methodisch kader aan om psychosociale problemen gestructureerd te benaderen vanuit een gedragstherapeutische visie. We vertrekken vanuit het algemene ‘Gedragstherapeutisch proces’ (Hermans, Raes, & Orlemans, 2017; Schacht, De Raedt, & Rijnders, 2007; Vanden Bogaerde, Stas, Hoorelbeke, & Koster, 2022). Dit model biedt handvatten in het systematisch en gericht uitwerken van een behandelplan.
In module 1 nemen we de eerste fases van het gedragstherapeutisch proces onder de loep. We starten bij de aanmelding en de inventarisatiefase. We ordenen en clusteren de verzamelde informatie aan de hand van het KOP-model (klachten = omstandigheden x persoonlijke stijl, Rijnders & Heene, 2021) en werken een voorlopige probleemsamenhang (VPS) uit. Via verdere toetsing komen we uiteindelijk tot een holistische theorie of getoetste probleemsamenhang.
Deze module vormt in combinatie module 2 de ruggengraat van de opleiding. Deze twee basismodules module bieden de combinatie van een theoretische basis en een praktijkgerichte invulling. Dit betekent dat er veel geoefend wordt met rollenspelen, praktijkvoorbeelden, oefeningen en huiswerkopdrachten om het gedragstherapeutisch proces onder de knie te krijgen. Differentiatie in het werken met volwassenen, respectievelijk met kinderen en jongeren is voorzien.
In de eerste twee modules reiken we de deelnemers een methodisch kader aan om psychosociale problemen gestructureerd te benaderen vanuit een gedragstherapeutische visie. We vertrekken vanuit het algemene ‘Gedragstherapeutisch proces’ (Hermans, Raes, & Orlemans, 2017; Schacht, De Raedt, & Rijnders, 2007; Vanden Bogaerde, Stas, Hoorelbeke, & Koster, 2022). Dit model biedt handvatten in het systematisch en gericht uitwerken van een behandelplan.
In module 2 nemen we het tweede deel van het gedragstherapeutisch proces onder de loep. Vanuit de holistische theorie kiezen we de focus van onze verdere analyses en de daarop geënte behandeling. Je leert hoe je a.d.h.v. betekenis- en functieanalyse meer inzicht kan krijgen in de samenhang tussen gevoelens, gedachten en gedrag van je cliënt en de rol van de leergeschiedenis van je cliënt hierin.
In deze module staan we stil bij de belangrijkste inzichten uit de leertheorie. De klassieke conditionering en bijhorende leerprincipes bieden ons een duidelijk kader in onze zoektocht naar verklaringen voor het ontstaan en de betekenis van problemen. De operante conditionering en de bijhorende leerprincipes bieden ons een duidelijk kader in onze zoektocht naar verklaringen voor het in stand houden en de functie van problemen. Het ontstaan en in stand houden van gedachten, gevoelens en gedrag wordt op die manier inzichtelijker, wat aanknopingspunten biedt voor de begeleiding. We staan in deze module stil bij de link tussen de analyses en het behandelplan en geven een overzicht van de belangrijkste basistechnieken uit de gedragscounseling. Zo vormen we de basis voor de volgende modules, waarin dieper ingezoomd zal worden op de verschillende begeleidingsvormen en probleemdomeinen binnen gedragscounseling.
Deze module vormt in combinatie module 1 de ruggengraat van de opleiding. Deze twee basismodules module bieden de combinatie van een theoretische basis en een praktijkgerichte invulling. Dit betekent dat er veel geoefend wordt met rollenspelen, praktijkvoorbeelden, oefeningen en huiswerkopdrachten om het gedragstherapeutisch proces onder de knie te krijgen. Differentiatie in het werken met volwassenen, respectievelijk met kinderen en jongeren is voorzien.
In het kader van psychosociale begeleiding krijgt preventie een belangrijke plaats toegewezen. Enerzijds kent psycho-educatie zijn toepassingen in de primaire preventie (gezonde mensen gezond houden). De focus ligt hier op het geven van inzichten en het aanleren van vaardigheden. Anderzijds kent psycho-educatie ook zijn plaats binnen de secundaire preventie, met als doel te voorkomen dat een bepaald probleem verder ontwikkelt tot een stoornis.
Psycho-educatie combineert principes vanuit de educatie en de psychotherapie. Doelstelling is om mensen enerzijds informatie aan te reiken over het voorkomen, ontstaan en instandhouding van eventuele klachten. Anderzijds is psycho-educatie zinvol om handvatten te bieden in het efficiënt leren hanteren van hun problemen. Verschillende psycho-educatieve modellen passeren de revue tijdens deze opleidingsdagen. Psycho-educatie is niet alleen bruikbaar in individueel contact met de cliënt, maar is ook zeer dankbaar tijdens groepstrainingen (zowel preventief als curatief). Tijdens deze uitgewerkte geprotocolleerde trainingen krijgen deelnemers de mogelijkheid om bepaalde vaardigheden aan te leren en in te oefenen die hen sterker maken in het voorkomen van, of omgaan met bepaalde zaken waarmee ze geconfronteerd worden in het dagelijks leven.
In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Er wordt geoefend met rollenspelen, oefeningen en materiaal ingebracht door de spreker en de deelnemers.
Deze module start met een bredere, transdiagnostische blik op cliënten. Enerzijds staan we stil bij het SRH-model (Systematisch Rehabilitatiegericht Handelen), anderzijds zoeken we naar de verbinding met het KOP/PrOP model dat we kennen vanuit de gedragstherapie. Het is vanuit dit kader dat we stilstaan bij mogelijke behandeldoelen, waarbij we aandacht hebben voor stabilisatie- en veranderingsgerichte doelen. Net door deze brede blik leren we om mensen effectief te ondersteunen in de verschillende betekenissen van het woord: emoties opvangen en plaatsen, leren accepteren van gebeurtenissen, komen tot een betere integratie in de samenleving, leren omgaan met chronische aandoeningen, enz. Hierbij proeven we van mogelijke interventies die in de modules van het tweede opleidingsjaar verder worden verdiept.
Daarnaast staan we in deze module uitgebreid stil bij motivationele aspecten binnen ondersteunende en activerende begeleiding. Hierbij krijg je de uitnodiging om de “verbeterreflex” die we als hulpverlener vaak hebben, los te laten - net als (menselijke) oordelen tov “moeilijke” cliënten. Er wordt je “een nieuwe bril” aangereikt om te kijken naar motivatie alsook handvaten om binnen en door middel van de therapeutische relatie samen met de cliënt te bewegen in de samen geformuleerde doelstellingen.
In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Deze module vormt mee de basis voor het 2e jaar van de opleiding, waar bij elk probleemdomein het luik van het begeleiden van psychosociale problemen, op een ondersteunende en/of activerende wijze, verder zal uitgewerkt worden. Tijdens de module wordt er geoefend met rollenspelen en materiaal ingebracht door de spreker en de deelnemers.
Hulpverleners krijgen regelmatig te maken met crisissituaties: het gaat hierbij om escalerende situaties die onmiddellijke interventies en een correcte aanpak vereisen, waardoor de crisis kan gedeblokkeerd worden. In het kader van psychosociale begeleiding krijgt crisishulp dan ook een belangrijke plaats toegewezen. Het adequaat omgaan met mensen in crisis en met conflicten, kan de weg vrijmaken voor verdere hulpverlening.
In deze module staan crisisopvang en conflicthantering centraal. Op een praktijkgerichte wijze zullen de verschillende gespreksprincipes, technieken en methodieken aangereikt worden om tot een efficiënte aanpak te komen in het werk met crisissen en conflicten. Het kan hierbij gaan om situaties van emotionele overspoeling, agressie, suïcidedreiging, dissociatie, enzovoort.
In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. We staan stil bij vragen als “wat wordt precies onder crisis verstaan”, “hoe bouwt een crisis op” en “hoe kunnen we een crisis laten de-escaleren”. Je krijgt concrete werkinstrumenten, tips en tricks aangereikt voor jou als hulpverlener én voor je cliënt om crisissituaties te hanteren. De dialectische gedragstherapie (grondlegger Marscha Linehan) vormt hierbij een belangrijk kader. Er wordt geoefend met rollenspelen, oefeningen en (casus)materiaal ingebracht door de spreker en de deelnemers.
Academiejaar 2026- 2027 (vervolg cyclus)
In deze module ligt het accent enerzijds op de preventie van stressgerelateerde lichamelijke of psychische klachten. Cruciaal hierbij is het bewaren van een goed evenwicht tussen draagkracht en draaglast. Preventief werk bestaat voornamelijk uit het verhogen van vaardigheden om met stress efficiënt om te gaan. We kunnen hierbij denken aan relaxatietechnieken en actieve ontspanning. Anderzijds zal de focus liggen op de ondersteuning en activering van cliënten met overspanningsklachten of burn-out. We behandelen daarbij zowel technieken gericht op recuperatie, als technieken om onderliggende factoren die spelen in (werk)context van de cliënt en zijn/haar eigen valkuilen aan te pakken. Daarbij kijken we verder dan werkgerelateerde stress en focussen we o.a. op het omgaan met de innerlijke criticus. Daarnaast besteden we de nodige aandacht aan de diagnostiek van burn-out en instrumenten die ingezet kunnen worden in de begeleiding.
Doorheen de lesdagen behandelen we eveneens het thema zelfzorg (als hulpverlener). In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Goede vaardigheden op vlak van omgaan met en begeleiden van mensen met stressklachten en goede zelfzorg zijn belangrijk voor de gedragscounselor. Tijdens de module wordt er geoefend met rollenspelen, videomateriaal en casussen ingebracht door de spreker en deelnemers.
Als gedragscounselor ga je doorgaans aan de slag met de hulpvraag van cliënt. Vaak komen de problemen waar cliënten mee kampen echter voort uit de situatie waarin zij leven. Bij het werken met kinderen en jongeren is het belangrijk om hun context niet uit het oog te verliezen en ouders/opvoeders te betrekken in de behandeling van kinderen en jongeren. Veel ouders stellen de vraag naar handvaten om met moeilijke opvoedingssituaties om te gaan.
- In deze module staan we stil bij hoe je ouders kan ondersteunen in hun zoektocht om adequaat om te gaan met hun gezinsproblemen. De focus ligt hierbij niet op relatietherapie of gezinstherapie. Wat wel aan bod komt is:
Hoe kun je voldoende oog hebben voor deze thema’s bij de casusconceptualisatie? - Hoe ondersteun je kinderen, jongeren en ouders bij problemen in hun gezin (bijv. scheiding, KOPP/KOAPP,…)
- Op welke manier geef je een opvoedingsondersteuning vorm, gebaseerd op gedragstherapeutische principes?
In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Goede vaardigheden op vlak van omgaan met en begeleiden van mensen met opvoedingsproblemen zijn belangrijk voor de gedragscounselor. Tijdens de module wordt er geoefend met rollenspelen, videomateriaal en casussen ingebracht door de spreker en de deelnemers.
Uit wetenschappelijk literatuur blijkt dat veel kinderen, jongeren en volwassenen kampen met beperkte vaardigheden op vlak van zelfcontrole. Het gaat om een belangrijke vaardigheid die ons denken, voelen en doen stuurt. Bij gebreken aan deze vaardigheid loopt het vaak mis met de interne sturing en kunnen moeilijkheden ontstaan, denk bijvoorbeeld aan problemen in de impulscontrole, verslaving, eetproblemen.
In deze module zal aandacht besteed worden aan het voorkomen van, het leren omgaan met, hanteren van en reduceren van andere problemen op vlak van zelfcontrole. Doel is om de zelfcontrolevaardigheden, of breder gesteld probleemoplossende vaardigheden, te verhogen, zodat de cliënt minder snel moeilijkheden zal ervaren op dit domein. In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Tijdens de module wordt er geoefend met rollenspelen, videomateriaal en casussen ingebracht door de spreker en deelnemers.
We krijgen allemaal te maken met existentiële vragen in de loop van ons leven. Existentiële vragen zijn vragen die verband houden met de essentie van ons bestaan: angst, dood, verlies, eenzaamheid maar ook hoop en dankbaarheid bijvoorbeeld. De mens zoekt van nature naar betekenis, leidt zijn leven in functie van waarden die voor hem belangrijk zijn. Bij confrontatie met ingrijpende gebeurtenissen of gedurende bepaalde fasen in ons leven, gebeurt het dat deze betekenisgeving door elkaar geschud wordt. Ziekte, verlies maar ook andere gebeurtenissen in ons leven kunnen maken dat we in een existentiële crisis terecht komen en uit evenwicht geraken.
In deze module wordt enerzijds gewerkt rond het omgaan met chronische en/of levensbedreigende aandoeningen. Daarnaast wordt er ingegaan op het omgaan met rouw. In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Vaardigheden op vlak van omgaan met en begeleiden van mensen bij existentiële uitdagingen zijn belangrijk voor de gedragscounselor. Tijdens de module worden behandeltechnieken en -materialen aangereikt en wordt geoefend met rollenspelen en casussen ingebracht door de spreker en deelnemers.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de gedragstherapeutische benadering de meest aangewezen aanpak is voor kinderen, jongeren en volwassenen met angst en depressie. Belangrijk is om vroegtijdig in te grijpen, liefst vooraleer psychopathologie zich ontwikkelt.
In deze module zal gefocust worden op emotieregulatie als transdiagnostische factor. Hierbij vertrekken we vanuit een theoretisch model rond emotieregulatie en een transdiagnostisch evidence-based behandelprotocol voor angst- en stemmingsstoornissen. Exposure en andere behandeltechnieken zullen aangeleerd en ingeoefend worden doorheen de workshops, waardoor ze toepasbaar worden in de dagelijkse praktijk.
In deze module wordt een combinatie van theorie en praktijk beoogd. Er zal aandacht besteed worden aan het leren omgaan met, hanteren van en reduceren van angstige gevoelens enerzijds en depressieve gevoelens anderzijds. Dit zijn belangrijke vaardigheden voor de gedragscounselor. Tijdens de module wordt er geoefend met rollenspelen, videomateriaal en casussen ingebracht door de docenten en deelnemers.