Blijven werken met een hersenletsel

🤝Samen: bemiddelaars werk van Gespecialiseerde Teambemiddeling (GTB) kunnen je medewerker helpen in de zoektocht naar passend werk.

🚧Uitdaging: passend werk vinden vraagt zoekwerk, geduld en soms ook geluk.

💪Hefboom:

• dankzij een beroepenverkenning (of jobtrial) kan je medewerker bijvoorbeeld ervaren
  • wat een bepaald werk concreet inhoudt.
  • wat de eisen en verwachtingen van de arbeidsmarkt zijn.
  • dat er verschillende bedrijfsculturen zijn.
    • Tijdens zo’n beroepenverkenning leert je medewerker zichzelf beter kennen. Zo leert die bv. de eigen hefbomen en uitdagingen, de eigen interesses, de eigen werkattitudes en wat voor die persoon een haalbaar werkregime is beter kennen.
• Een gespecialiseerde coaching wordt gesubsidieerd door VDAB en is kosteloos voor de medewerker en werkgever.

• Het is beter om met minder taken en uren te beginnen en dit langzaam op te bouwen.

• Als de werknemer onmiddellijk voltijds gaat werken, kan die ontmoedigd raken omdat het moeilijk is om te slagen.

• Hoe doe je dit concreet?
  • Je medewerker kan bijvoorbeeld starten met 2 werkdagen waarop die elk 4 uur werkt: maandag van 10.00 – 15.00 uur (met een uur lunch) en donderdag van 10.00 – 15.00 uur (met een uur lunch).
  • Zo vermijdt je medewerker piekuren en heeft die tijd om tussendoor uit te rusten.

• Optimistisch wil zeggen dat je medewerker terug werkt en dat jullie samen de mogelijkheden (zowel voor de persoon als voor de organisatie) bekijken. Kijk naar mogelijke aanpassingen en maak een passende keuze.

• Realistisch wil zeggen dat jullie samen bekijken wat je medewerker kan, wat een uitdaging is en hoe jullie die uitdaging samen kunnen aanpakken.

• Streef naar een evenwicht tussen optimistisch en realistisch.

• Hoe doe je dit concreet?
  • Maak samen een gedetailleerd weekschema: welke taken neemt je medewerker op zich, wanneer, hoe en wie/wat kan helpen?
  • 🤝Werk samen om te beoordelen hoe realistisch het weekschema was.

• Moedig je medewerker aan om in gesprek te gaan met bv. de arbeidsarts , het behandelteam en/of de bemiddelaar werk .
• Ze ondersteunen je medewerker om sterktes te benoemen.
• Ze denken mee na over haalbare, betekenisvolle (voor je medewerker zelf en voor de organisatie) activiteiten.
• Ze kunnen mee zoeken naar afspraken en/of oplossingen die jullie helpen.
• Hoe doe je dit concreet? Spreek met je medewerker af wanneer die wie waarom zal contacteren en volg dit op.
  • 💼Handige materialen: teken samen met je medewerker het sociale netwerk uit, zodat het voor iedereen zichtbaar wordt wie/wanneer/waarom kan helpen

• Ondersteun je medewerker om de eigen energie/draagkracht goed te verdelen.
• Hoe doe je dit concreet?
  • Moedig je medewerker aan om een dagschema op te stellen:
    • Welke taken zal die uitvoeren? In welke volgorde? Wat heeft die daarvoor nodig?
    • Wat kunnen cognitieve (bv. veel onthouden), fysieke (bv. veel stappen) en/of emotionele (bv. veel stress) uitdagingen zijn?
    • Evalueer samen hoe de taak verliep, heb daarbij oog voor het proces (hoe vlot ging het?) en voor het resultaat (hoe juist ging het?)
• 💼Handige materialen: hooi op je vork

• Om recht te hebben op een vervangingsinkomen moet je medewerker een aantal zaken regelen, zoals een aangiftedocument arbeidsongschiktheid voor het ziekenfonds.
• Hoe doe je dit concreet? Volg 🤝samen op of alle administratieve zaken kloppen.

• Hoe doe je dit concreet?
  • Je kan samen op zoek gaan naar professionals die je medewerker kunnen helpen, zoals bemiddelaars werk en/of jobcoaches.
  • Je kan ook 🤝samen op zoek gaan naar hulpmiddelen die je medewerker kunnen helpen, zoals
    • werken met prioriteitenlijsten (zo weet je medewerker wat die moet doen in welke volgorde).
    • werken met post-its (zo weet je medewerker wat die niet mag vergeten).
    • gebruik van geschreven instructies (zo kan je medewerker het steeds nalezen).

• Het kan moeilijk zijn voor je medewerker en voor jou, als werkgever, om in te schatten wat de gevolgen van het hersenletsel zijn op de werkvloer.
• Onderschat je medewerker niet: wees niet te voorzichtig, te bezorgd of te ongerust.
• Overschat je medewerker niet: wees niet te snel en let erop dat je medewerker niet te veel hooi op zijn vork neemt.
• Hoe doe je dit concreet? Doseer.
  • 💼Handige materialen: stappenplan routines aanleren

• Voor het gesprek: wat is het doel van het gesprek? Wie is betrokken? Welke rol heeft iedere betrokkene?
• Tijdens het gesprek: neem het gesprek op of maak, als werkgever, notities voor je medewerker, maak concrete afspraken.
• Na het gesprek: bespreek de gemaakte afspraken.
• Hoe doe je dit concreet? Gebruik een vast sjabloon met vaste tussentitels (bv. doel, betrokkenen (met hun rol), inhoud, afspraken).

• Hoe doe je dit concreet? Geef de persoon een fysieke map, indien nodig met per onderwerp een apart tussenblad, en volg op dat je medewerker die map gebruikt.

• Pas het arbeidscontract niet te snel aan, want dat kan nadelig zijn voor je medewerker.
• Hoe doe je dit concreet? Bekijk samen met de personeelsdienst , de arbeidsarts en/of het ziekenfonds wat de impact is van (terug) werken op de arbeidsongeschiktheidsuitkering die je medewerker krijgt.

• Je medewerker moet niet delen dat die een hersenletsel heeft.
• Weeg samen met je medewerker de voor- en nadelen af van het delen van informatie. Zo kan het zorgen voor meer begrip bij de collega's.
• Hoe doe je dit concreet? Stimuleer je medewerker om een breinverhaal te schrijven en te concretiseren wat die daarvan met wie wil delen. In zo'n verhaal vat de persoon samen wie dit is, hoe die een hersenletsel opliep en wat de gevolgen van dat hersenletsel zijn

• Lijst samen met de persoon op wat mogelijk is, wat veranderd is/moeilijker is.
• Hoe doe je dit concreet? Werk bv. met kleurencodes: groene taken kan de persoon probleemloos alleen uitvoeren, oranje taken kan de persoon iets langzamer eventueel met beperkte hulp uitvoeren, rode taken kan de persoon (nog) niet uitvoeren.

• Wees je ervan bewust dat die op verschillende niveaus kan zitten: op niveau van
  • de persoon: bv. de persoon is minder tolerant, onthoudt informatie moeilijker, is emotioneel labieler, heeft meer tijd nodig om te herstellen of is vaker afwezig
  • de taak: bv. de persoon voert minder taken uit, voert taken minder goed uit, maakt meer fouten of merkt fouten minder op.
  • de interactie: bv. de communicatie verloopt moeilijker, de persoon kan moeilijk om met plotse verandering, de persoon trekt zich terug of de omgeving minimaliseert de uitdagingen.
• 🤝Denk samen na welke taken voorrang moeten hebben.
  • Start de werkdag met een takenlijst en overloop samen: moet je medewerker dit doen? moet die het nu doen?
  • Stel zo samen een volgorde op waarin je medewerker de takenlijst uitvoert. Dit geeft houvast.
  • Laat je medewerker afvinken wat die al gedaan heeft.
• Hoe doe je dit concreet?
  • Wees je er, als werkgever, bewust van dat je medewerker moeite heeft met verandering of met onverwachte zaken.
  • Realiseer je dat je medewerker niet met opzet fouten maakt. Het is het gevolg van het hersenletsel.
  • Bewaar je geduld en tracht niet boos te worden. Dit kan leiden tot onnodige ruzie of conflicten.
  • 🤝Ga samen concreet na: hoe kan je de taak aanpassen? hoe kan je de werkcontext aanpassen? welke werkafspraken zijn haalbaar voor iedereen?
  • Zorg bv. voor flexibel verlof en/of flexibele werkuren. Hou rekening met het totale 'takenpakket' van je medewerker: welke taken voert die uit op het werk, welke taken/rollen wil/moet die thuis uitvoeren of hoeveel tijd/stress kost het om zich te verplaatsen van het werk naar huis?
  • Vermijd overuren, veranderingen van ploegendienst, snel en veel nieuwe verantwoordelijkheden. Gun je medewerker de tijd om zich aan te passen.
• 💼Handige materialen: bekijk de brochure over 'niet rennen maar plannen' van een Nederlands revalidatiecentrum.

• Ook deze veranderingen kunnen op verschillende niveaus zitten: op niveau van
  • de persoon: bv. de persoon krijgt een kind of een naaste overlijdt.
  • de taak: bv. de persoon moet een nieuw/ander softwarepakket gebruiken, de persoon moet nieuwe taken opnemen.
  • de interactie: bv. de persoon werkt samen met nieuwe collega's of met een andere leidinggevende.
• Hoe doe je dit concreet?
  • Stimuleer je medewerker om je te informeren over persoonlijke veranderingen.
  • Geef duidelijk grenzen en structuur aan.
  • Plan veeleisende taken op een moment waarop je medewerker veel energie heeft en alert is, bv. aan het begin van de dag.
  • Als er een verandering op het werk gepland is, laat je medewerker dit dan op voorhand weten. Zo kan die zich erop voorbereiden.
  • Bespreek met de arbeidsarts je bezorgdheden en/of laat je ondersteunen door mensen met expertise over een hersenletsel, zoals zorgactoren.

• Denk daarbij bv. aan werkondersteunende maatregelen, compensatiestrategieën en steun van collega's.
  • 💼Handige materialen: bekijk het hulpmiddelenaanbod van het Vlaams Agentschap voor personen met een handicap.

• Ondersteun de persoon om te leren omgaan met de veranderde (duur)belastbaarheid en draagkracht.

• Breng eventueel het persoonlijk netwerk van de persoon samen in kaart.
  • Zij kunnen de persoon praktisch (bv. carpoolen) of emotioneel (bv. luisterend oor) steunen.
  • Zo weet de persoon bij wie die voor wat terecht kan.
  • 💼Handige materialen: je kan dit doen met behulp van een ecogram.

• Hoe doe je dit concreet?
  • Werk met het PRET-acroniem en stimuleer je medewerker om dit te gebruiken voor of tijdens het uitvoeren van een taak. Dit acroniem staat voor Pauzeer/Plan, Rustige omgeving, Een ding tegelijkertijd en Tempo aanpassen.
  • Wijs, indien mogelijk, een buddy of mentor aan voor de dagelijkse begeleiding. Stimuleer je medewerker om voor belangrijke zaken een vaste plek (overzichtelijk en logisch) te kiezen.
  • Voorzie een kalender om vergaderingen en deadlines op te markeren
  • Deel grotere taken op in kleinere taken en breng afwisseling in de taken. Wissel bv. doetaken met denktaken of wissel actie met rustmomenten.
  • 🤝Gebruik je creativiteit en kom samen to hulp(middelen) die voor de ganse werkomgeving waardevol kunnen zijn. Door hier samen over na te denken focus je niet alleen op de persoon met een hersenletsel, laat je collega's constructief meedenken en kom je mogelijk tot meer begrip en tot een meer gedragen oplossing.
  • 🤝Kies een strategie, bekijk samen of die effectief is. Zo ja, hanteer die dan consequent. Vermijd te veel afwisseling tussen strategieën.
  • Mogelijk heeft je medewerker behoefte aan structuur: maak samen duidelijke afspraken (wat moet je medewerker doen, hoe kan die dat doen, welke hulpmiddelen kunnen helpen?)

• Is het werk passend voor je medewerker en blijft het passend?
• Een aanpassing kan vandaag waardevol zijn en volgende week minder. Zo kan het waardevol zijn om bij een nieuwe taak een stappenplan te gebruiken. Zodra de persoon de taak een aantal keer uitgevoerd heeft, is het stappenplan misschien minder nodig.
• Feedback helpt om een beter inzicht te krijgen in mogelijkheden en uitdagingen voor de persoon zelf en voor je organisatie.
• Spreek uit wat goed gaat en wat minder goed gaat. Formuleer feedback als een leerkans voor je medewerker.
• Hoe doe je dit concreet?
  • 🤝Door regelmatig samen af te stemmen of hulp(middelen) nog nodig zijn, speel je kort op de bal en kan je, indien nodig, taken aanpassen.
  • Bewaar de opbouwende insteek: je volgt je medewerker op om samen tot een duurzame oplossing te komen.
  • Leg uit waarom je het belangrijk vindt om bij te houden hoe de werkweek verliep. Concrete voorbeelden kunnen het inzicht van je medewerker versterken in de eigen mogelijkheden en uitdagingen.