Effectief studeren in tweedekansonderwijs

In 2021 voerde ExCEL in opdracht van de VAVO-scholengroep (voorgezet algemeen volwassenenonderwijs) in Nederland een praktijkgericht onderzoek uit rond effectief leren en studeren. Het VAVO is een vorm van tweedekansonderwijs die vooral meerderjarige studenten de kans geeft om alsnog een diploma (of deelcertificaten) te behalen op vmbo-TL-, havo- of vwo-niveau. Onder bepaalde voorwaarden kunnen ook minderjarigen toegelaten worden aan het VAVO, zij worden dan uitbesteed door hun vo-school. Studenten die les volgen aan het VAVO hebben vaak al een hobbelige schoolloopbaan achter de rug. Het VAVO biedt hun een versneld traject aan waardoor ze op 1 of 2 jaar hun opleiding kunnen voltooien. Om dit traject succesvol af te ronden, moeten ze een grote mate van zelfstandigheid en zelfsturing aan de dag leggen, iets waarvan we uit internationaal onderzoek weten dat uitdagend is voor studenten.

Via een bevraging en focusgroepinterviews werd voor 1267 VAVO-studenten verspreid over 28 scholen in kaart gebracht welke studeerstrategieën ze inzetten als ze zelfstandig studeren en hoe effectief die studeerstrategieën volgens hen zijn. De uitkomsten van het onderzoek sluiten aan bij wat we al weten uit internationale studies. Ook bij VAVO-studenten blijkt herlezen een van de meest gebruikte studeerstrategieën, ookal is die maar weinig effectief. En de effectiviteit van verschillende vormen van zelftesten – alom bekend als heel effectief – werden wisselend ingeschat. Bovendien geven studenten aan dat ze doorheen hun schoolloopbaan maar weinig expliciete instructie kregen over hoe studeren.

Het project mondde uit in de publicatie van twee boekjes over effectief studeren: Studeren met succes, een handige studeergids voor studenten, en Leer studenten studeren met succes, een bijhorende handleiding voor docenten die gratis te downloaden zijn. De boekjes vormen het startpunt voor een duurzame implementatie. Via online en offline professionaliseringstrajecten wordt binnen de scholengroep verder ingezet op studenten effectief leren studeren.

In dit artikel dat verscheen in Didactief kom je meer te weten over het onderzoek.
Via Ten Brink Uitgevers kan je de boekjes ook in print bestellen.
ExCEL ontwikkelde een online leergang, gebaseerd op de boekjes.