Effectieve leeromgevingen in de B-stroom
van de eerste graad van het secundair onderwijs
Het bieden van kwaliteitsvol onderwijs aan leerlingen in de B-stroom van de eerste graad secundair onderwijs is een grote uitdaging, zeker voor deze vaak kwetsbare groep. Onderzoek toont dat veel leerlingen de minimumdoelstellingen niet halen, terwijl een sterke algemene vorming essentieel is om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Basisgeletterdheid vormt hierbij een belangrijke pijler voor maatschappelijke participatie. Leraren en hun teams spelen een cruciale rol in het realiseren van deze basisvorming. Dit onderzoek richt zich op het verzamelen van kennis over effectieve leeromgevingen in de B-stroom en de voorwaarden om deze te verwezenlijken. De inzichten worden vertaald in praktische aanbevelingen en professionaliseringstrajecten om leraren(teams) te ondersteunen bij de implementatie van de eindtermen.
Project
In het project effectieve leeromgevingen in de B-stroom…
- werd nagegaan welke principes bijdragen aan een krachtige leeromgeving voor de diverse populatie in de B-stroom;
- werd via observatieonderzoek nagegaan in welke mate en op welke manier deze principes aanwezig zijn in de klaspraktijk van de B-stroom;
- werd in een case study-onderzoek een selectie van praktijken kritisch geanalyseerd wat betreft hun effectiviteit en de voorwaarden;
- namen scholen deel aan een professionaliseringstraject gericht op de implementatie van de principes van een krachtige leeromgeving in de B-stroom.
Het Expertisecentum Onderwijs en Leren was concreet betrokken bij de observatiestudie en het professionaliseringstraject.
Observatiestudie
Dit onderzoek analyseerde krachtige leeromgevingen in de B-stroom en baseerde zich op het KaBOEM-kader, een raamwerk voor effectieve pedagogisch-didactische principes. Via observaties in tien Vlaamse scholen werd gekeken in welke mate en op welke manier deze principes in lessen wiskunde, Nederlands en PAV aanwezig waren. Acht thema’s, zoals veilige leeromgevingen, adaptief onderwijzen en kwaliteitsvolle instructie, stonden centraal in de analyse. Er werd een specifiek observatie-instrument ontwikkeld dat gedrag van leraren in lijn met het KaBOEM-kader inzichtelijk maakt. Het onderzoek combineerde kwantitatieve en kwalitatieve methoden om zowel frequentie als manifestatie van dit gedrag in kaart te brengen.
Voor informatie over het KABOEM-kader, concrete praktijkvoorbeelden en alle onderzoeksrapporten van dit project kan u terecht op https://b-stroomkaboem.be/
Team onderzoekers
Michiel Wils
Expertise: effectieve didactiek, vreemde talendidactiek, curriculum
Partners
- KU Leuven
- VUB
- Hogeschool PXL
