Focus op wiskunde - op Campus Vorselaar

Hieronder vind je het programma van de studiedag op de campus in Vorselaar.  Je kan er ook voor kiezen om deze studiedag online bij te wonen.

Programma Focus op wiskunde 2025 on campus 

13.00 - 13.30u. | onthaal in Vorselaar met koffie/thee - leermiddelenbeurs

13.30 - 15.00u.| eerste keuzeronde

15.00 - 15.30u.| drankpauze met leermiddelenbeurs

15.30 - 17.00u.| tweede keuzeronde

Sessie 1:  Algebraïsche lettervormen & vergelijkingen: de weg naar begrip is bezaaid met misconcepten
Filip Moons, universitair docent Wiskundedidactiek Universiteit Utrecht | Freudenthal Instituut

Tijdens deze workshop verkennen we de cruciale fase waarin leerlingen in de eerste graad voor het eerst kennismaken met variabelen. Dit kan leiden tot misconcepties zoals de 'Letter-as-Object'-fout, waarbij variabelen worden gezien als concrete objecten in plaats van het vertegenwoordigen van hoeveelheden. We baseren ons op recent onderzoek dat ik aan de Universiteit Utrecht uitvoerde, samen met een collega aan de Universiteit van Duisburg-Essen. In dit onderzoek werden 2220 Duitse leerlingen getest voor en na één maand algebraonderwijs. We analyseren hoe hun denkpatronen evolueren en verbinden deze bevindingen aan praktische klaservaringen. Aan de hand van concreet materiaal en onderzoeksresultaten ontdekken we welke didactische strategieën het meest effectief zijn om leerlingen te helpen bij een sterke start in algebra.
Na het volgen van deze workshop...
•    Begrijp je de verschillende rollen die letters impliciet spelen in algebra, en waarom dit het voor leerlingen soms lastig maakt om letterrekenen te doorgronden.
•    Herken je veelvoorkomende misconcepties zoals ‘Letter-as-Object’, ‘Solution-as-Coëfficiënt’, en meer.
•    Weet je welke didactische aanpakken effectief zijn en welke vermeden moeten worden om een goed begrip van letterrekenen en vergelijkingen bij je leerlingen te bevorderen.
•    Krijg je heel concrete inspiratie voor je algebralessen.
•    Maak je kennis met vakdidactisch onderzoek rond algebraonderwijs.

Sessie 2: Mind the gap! Hindernissen overwinnen in de overgang van basis- naar secundair onderwijs
Els Van Emelen en Michèle Dexters, docenten wiskunde UCLL Hogeschool

Er is soms weinig contact tussen onderwijzers van de lagere school en wiskundeleraren in het secundair onderwijs. Toch worden heel wat onderwerpen in het basisonderwijs aangezet, die daarna in het secundair onderwijs verder worden uitgediept.  
Vaak lijkt het alsof leerlingen daarover nog weinig of zelfs geen kennis bezitten. Dit heeft – onder andere - te maken met een andere aanpak, verwoording, abstractiegraad die leraren en leerlingen in het basisonderwijs hanteren.  
In deze workshop zoeken we, hoe je als leraar gebruik kan maken van de kennis die leerlingen al meekregen, om daarop nieuwe kennis te enten.  Waarbij je als leraar soms verrast kan zijn over de leerstof die leerlingen in het basisonderwijs al verkenden.  
We leggen enkele concrete voorbeelden uit het basisonderwijs op tafel en geven beeld hoe die daar invulling krijgen. Daarna zoek je samen met enkele collega’s hoe je deze kennis bij leerlingen verder kan ontwikkelen. Tot slot delen we onze ideeën in de grotere groep.

Sessie 3: Mis! Misconcepties in het onderwijs
Theo Van den Bogaart, lerarenopleider wiskunde hogeschool Utrecht

Waarom maken leerlingen fouten bij wiskunde? Er kunnen tal van redenen zijn: niet voldoende de stof bestudeerd, slordigheid, of te hoge complexiteit. Al deze oorzaken zijn vanuit didactisch oogpunt simpel te benaderen (in theorie, want de weerbarstige praktijk is nooit makkelijk!). Veel spannender wordt het bij een vierde oorzaak van fouten, te weten misconcepties. Een misconceptie is een vermeend begrip van wiskunde, dat afwijkt van het ‘juiste’ begrip – waarbij de aanhalingstekens er staan om te benadrukken dat wat juist is niet zelden wordt bepaald door conventies. Misconcepties vormen een didactische uitdaging, omdat ze hardnekkig zijn: het kost mentale inspanning van de leerling om een misconceptie te corrigeren. In deze werkwinkel bespreken we met elkaar welke misconcepties er in het wiskundeonderwijs zoal optreden, hoe je ze opspoort en hoe je leerlingen vervolgens begeleidt in het wegwerken hiervan. En we gaan natuurlijk ook in op het voorkomen dat misconcepties überhaupt postvatten, al zullen we ook zien dat dit niet altijd de ‘goede’ didactiek is!

Sessie 4: Ondersteuning van leerlingen met dyscalculie
Camille Piron, leerkracht wiskunde Talentenschool Turnhout

Leerlingen met dyscalculie ondersteunen is meer dan het toestaan van het rekentoestel of een formularium. In deze workshop maak je kort kennis met de verschillende vormen van dyscalculie en krijg je handvaten om deze leerlingen op een laagdrempelige, maar concrete manier te ondersteunen. Deze simpele ondersteuningsvormen zijn handig en snel toe te passen in de wiskundelessen en ook de leerling leert actief aan de slag te gaan met bepaalde hulpmiddelen die het beste werken voor hem/haar.  

Sessie 5: Wat brengt de Vlaamse toets wiskunde in kaart?
Ria Van Huffel, teamleider toetsontwikkeling wiskunde VUB

Sinds 2024 leggen alle leerlingen op het einde van de eerste graad secundair onderwijs de Vlaamse toets wiskunde af. Deze workshop informeert de deelnemers over de opbouw van de Vlaamse toets wiskunde. De Vlaamse toets wiskunde voor de eerste graad toetst het curriculum zowel in de breedte als in de diepte via thema's. We tonen de link tussen elk thema en de eindtermen wiskunde voor de eerste graad. Per thema wordt het resultaat op de Vlaamse toets uitgedrukt in vaardigheidsniveaus. We bespreken de wijze waarop de omschrijvingen van die vaardigheidsniveaus ontstaan zijn. Daarnaast delen we enkele voorbeeldvragen en bespreken we kort de resultaten van de eerste toets. 

Sessie 6: Vastgelopen? Je kunt de boom in! 
Rogier Bos, universitair docent Wiskundeonderwijs Universiteit Utrecht | Freudenthal Instituut

Naarmate technologie steeds mensen steeds meer (wiskundig) routinewerk uit handen neemt, wordt het belang van probleemaanpakvaardigheden groter. De voorsprong die de mens nog op de machine heeft, is het vermogen razendsnel te abstraheren. Deze werkwinkel gaat over hoe je probleemaanpak vormgeeft in de wiskundeles met veel aandacht voor abstraheren.
We introduceren daartoe zogeheten heuristiekbomen. Heuristiekbomen bieden leerlingen heuristieken en hint geordend in de vorm van een boomgraaf. We bespreken hoe je zulke bomen zelf kunt ontwerpen en aanbieden aan leerlingen, en enkele resultaten van onderzoek naar het succes van heuristiekbomen in de klas.

Sessie 7: Inspirerende wiskunde in de B-stroom
Lotte Appelmans, Provinciaal Onderwijs Vlaanderen 

Ben je op zoek naar nieuwe en frisse ideeën voor je wiskundelessen in de B-stroom? Deze workshop zit boordevol inspirerende lesideeën en praktische voorbeelden die je meteen kunt toepassen in je klas. We behandelen verschillende domeinen zoals getallenleer, meetkunde, statistiek en probleemoplossend denken, en laten zien hoe je concrete praktijkvoorbeelden kunt koppelen aan sterke didactische principes. Samen onderzoeken we hoe je deze inzichten kunt omzetten naar jouw eigen lespraktijk, zodat je je wiskundelessen nog effectiever kunt maken voor je leerlingen.

Sessie 8: Van minimumdoelen tot curriculum. Hoe pak je dit aan als vakgroep? 
Els Vanlommel, leerkracht wiskunde Heilig Hart van Maria Berlaar

Bij de hervormingen en de invoering van de nieuwe minimumdoelen en leerplandoelen staat de autonomie van de leraar en de scholen centraal. Meer dan vroeger wordt van vakgroepen en leraren wiskunde verwacht dat ze nadenken over het wiskundecurriculum in hun school. Hoe doe je dat als vakgroep? 
We starten deze workshop met een ruimer theoretisch kader dat houvast moet geven. We bespreken hierbij enkele essentiële onderdelen van curriculumontwikkeling. Daarna lichten we de theorie toe aan de hand van een concreet praktijkvoorbeeld: hoe kunnen we een rijk, helder en samenhangend curriculum rond algebraïsch rekenen uitwerken en implementeren in de school? Hoe begin je daaraan binnen de vakgroep? Wat zijn kansen en waar zitten valkuilen? In het laatste deel van de workshop doen de deelnemers zelf een stukje van deze oefening in kleinere groepen waarbij ze werken aan een ander topic zoals bijvoorbeeld problem solving, het functiebegrip… Belangrijk daarbij is dat dit binnen het geschetste theoretisch kader gebeurt. Afsluiten doen we met een korte bespreking van wat in de groepjes aan bod is gekomen.